Van Kooi naar Volière: Verlichting Helpt!

Dierenwelzijnsregelgeving leidt er in steeds meer landen toe dat een overstap van kooisystemen naar andere huisvestingssystemen onontkoombaar is.

Volièresystemen worden als het beste alternatief voor kooisystemen gezien. Wat deze systemen gemeen hebben, is dat het allemaal systemen met meerdere etages zijn en de kippen zich vrij door de stal kunnen bewegen. Het doel hiervan is het welzijn van de dieren te verbeteren, maar dit brengt ook een aantal uitdagingen met zich mee.

Met meer dan 10 jaar ervaring op het gebied van volièreverlichting weten wij hoe verlichting kan helpen een hoofd te bieden aan deze uitdagingen.

De uitdagingen van de omschakeling van kooi- naar volièrehuisvesting

Verenpikkerij

Bij verenpikken (1) pikken kippen naar de veren van andere kippen, trekken ze die soms uit en eten ze die op. Dit gebeurt vaak als ze zich niet prettig voelen of gestrest zijn.

In kooihuisvesting is de bewegingsvrijheid van de kippen beperkt en hebben ze alleen interactie met de kippen in dezelfde kooi. In volièresystemen hebben de hennen meer ruimte om zich te bewegen, zich natuurlijk te gedragen en interactie te hebben met alle andere kippen in de stal. Dit verhoogt het risico van verenpikken.

Verenpikken leidt tot een hoger aantal wonden en letsels. De rode kleur van de wonden en het bloed nodigt uit tot nog meer pikken en kan zelfs tot kannibalisme leiden. Daarmee gaat verenpikken ten koste van het dierenwelzijn en leidt het tot meer verwondingen en hogere uitval.

Grondeieren

Ook grondeieren (2) kunnen een ernstig probleem vormen. Dit zijn eieren die buiten de nesten worden gelegd.

In kooihuisvestingssystemen kunnen de kippen de eieren alleen in de nesten in hun kooi leggen, maar in volièresystemen kunnen ze vrij rondlopen en overal eieren leggen. Dit leidt tot meer grondeieren.

Grondeieren worden als eieren van een lagere kwaliteit aangemerkt, die minder hygiënisch zijn dan nesteieren. Bovendien moeten ze met de hand worden geraapt, hetgeen meer tijd kost. Grondeieren betekenen daarom lagere inkomsten en hogere arbeidskosten.

Wat kan verlichting hierin betekenen?

Nu we weten welke uitdagingen gepaard gaan met de omschakeling van kooi- naar volièrehuisvesting, willen we laten zien hoe verlichting eraan kan bijdragen om die uitdagingen het hoofd te bieden.

Minder verenpikken

1. Stress verminderen
Stress is een van de belangrijkste oorzaken van verenpikken. Minder stress betekent minder verenpikken. Optimale verlichting vermindert stress door:

• Flikkervrij te zijn. Flikkerende lichten leiden tot meer stress. 100% flikkervrije verlichting wordt daarom ten zeerste aanbevolen.
• Gelijkmatig dimmen tot een laag lichtniveau mogelijk te maken. Door gebruik te maken van lampen die gelijkmatig en tot een laag lichtniveau (van 100 tot 0%) kunnen worden gedimd, kan met behulp van verlichting een natuurlijke zonsopkomst en -ondergang worden gesimuleerd. Dit gesimuleerde geleidelijke lichtverloop levert veel minder stress op dan een plotselinge verandering in lichtintensiteit.
• Een breed lichtspectrum te bieden. Een breed lichtspectrum verbetert het zicht van de kip. Als hun zicht beter is, zijn kippen minder onrustig. Bovendien leidt beter zicht tot betere sociale interacties met andere kippen en meer beweging door de stal. Dit levert uiteindelijk ook minder stress op.

2. Camoufleer bloed en wonden
Een andere manier waarop verlichting verenpikken kan verminderen is door bloed en wonden te camoufleren. Als er sprake is van verenpikken, is het nuttig wit licht te mengen met rood licht of, als het verenpikken een extreem niveau bereikt, monochroom rood licht toe te passen. Dit camoufleert onder andere de rode kleur van het bloed en de wonden waaraan de kippen pikken. Omdat dit nu minder opvalt, leidt dit vervolgens tot minder verenpikken.

CORAX	BUBO	ARA
Hoofdverlichting	Systeemverlichting	Nachtverlichting

Minder grondeieren en stimulering van de voer- en wateropname

1. Gewenst gedrag simuleren

Door gewenst gedrag te stimuleren, kan het aantal grondeieren worden verminderd. Maar er is meer. Ook de voer- en wateropname kan worden gestimuleerd. Een optimale lichtverdeling en de juiste lichtintensiteit spelen hierbij een sleutelrol. Hoe? Door voor de juiste hoeveelheid licht op de juiste plaats te zorgen, kan gewenst gedrag worden gestimuleerd.

Hoe ziet dit er in de praktijk uit?

• Minder grondeieren: door ervoor te zorgen dat de nesten donkerder zijn dan de zones waar kippen actief zijn en door te zorgen voor een gelijkmatige lichtverdeling onder het systeem en in de gangpaden, worden de kippen aangemoedigd hun eieren in de nesten te leggen. Het resultaat: minder grondeieren
  Stimulering van de voer- en wateropname: als de voer- en drinkplaatsen goed verlicht zijn, vinden de kippen ze gemakkelijker. Zo wordt de voer- en wateropname verhoogd.

Improving life through brightness

Tijd voor een samenvatting. Aan de overstap van kooi- naar volièrehuisvesting valt vrijwel niet meer te ontkomen. Omdat kippen zich in volièresystemen vrij kunnen bewegen, gaat dit gepaard met een aantal uitdagingen. Gelukkig kan verlichting helpen om verenpikken en het aantal grondeieren te verminderen en zelfs de voer- en wateropname te stimuleren!